merge and acquisitionCategoriesTransakcje w Europie i Azji

Modele wycen firm w przypadku fuzji lub sprzedaży

Rzetelna wycena wartości firmy, poprzedzona analizą otoczenia rynkowego, jest niezbędna do przeprowadzenia procesu fuzji lub sprzedaży. Przejmujący lub kupujący przedsiębiorstwo zainteresowany jest jak najniższą ceną, a sprzedający – dąży do jej maksymalizacji. Sprawdź, jakie są metody wyceny stosowane w transakcjach M&A, czyli przy fuzjach i przejęciach. Jak wynik badania stanu aktywów może wpłynąć na wypracowanie konsensu? Jakie znaczenie będzie miała wycena dla decyzji podejmowanych przez strony transakcji?  

Rodzaje modeli wyceny

Zanim dwie spółki połączą się, lub jedna zostanie wchłonięta przez silniejszy podmiot, trzeba ustalić warunki transakcji. Jedną z najważniejszych kwestii jest wycena, czyli wieloetapowy proces określenia wartości danego podmiotu, który obejmuje różne kryteria. Można go przeprowadzić z zastosowaniem takich metod jak:

  • dochodowych, w tym w modelu zdyskontowanych przepływów pieniężnych czy metody kapitalizacji zysków;
  • majątkowych, obejmujących metodę wartości netto aktywów i metodę wartości zastępczej;
  • rynkowych, które dotyczą metody porównań wielokrotności oraz metody transakcyjnej. 

Poznanie ich specyfiki umożliwi Ci dobór odpowiedniego trybu oszacowania wartości przedsiębiorstwa.

Metody dochodowe 

W metodach dochodowych wyceny firmy szacuje się jej wartość na podstawie przewidywanych przepływów pieniężnych. Wynik odzwierciedla przyszły potencjał rozwojowy przedsiębiorstwa. Jest to aktualnie najpopularniejsza i najczęściej stosowana metoda. Wycenę można oprzeć na zdyskontowanych przepływach pieniężnych w metodzie DCF (Discounted Cash Flows)  lub przyjąć za punkt wyjścia kapitalizację zysku. 

Model zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF): 

W podejściu DCF uwzględniasz zdolność przedsiębiorstwa do generowania zysków, ale i bierzesz pod uwagę ryzyko związane z działalnością. W metodzie tej stosowane są wskaźniki, takie jak wskaźnik dyskontowania, czy wartości prognozowane. 

Metoda ta polega na wyliczaniu wartości podmiotu jako sumy:

  • sald wpływów i wydatków generowanych przez przedsiębiorstwo w kolejnych, przyjętych latach prognozy, po zdyskontowaniu z wykorzystaniem stopy dyskontowej z uwzględnieniem średniego ważonego kosztu kapitałów;
  • wartości rezydualnej, zdyskontowanej na moment dokonywanej wyceny. 

Do wyceny wartości spółki potrzebne są takie wartości jak:

  • wolne przepływy pieniężne,
  • średnioważony koszt kapitału,
  • zdyskontowana wartość rezydualna,
  • wartość rezydualna,
  • stabilna stopa wzrostu po okresie prognozy. 

Najbardziej istotą zaletą metody DCF jest bazowanie na wysokości dochodów i kształtowaniu możliwego do poniesienia ryzyka. Nie ma w praktyce zewnętrznych ograniczeń dla jej zastosowania. Ponadto metoda ta jest spójna z podstawową koncepcją oceny projektów za pomocą przyszłych wpływów z inwestycji, po uwzględnieniu teraźniejszych nakładów. 

Jej wadą jest jednak to, że opiera się na prognozach, dlatego to od ich jakości zależy jej skuteczność. Jest ona bardzo wrażliwa nawet na niewielkie wahania stopy dyskontowej oraz współczynnika wzrostu wartości spółki w okresie rezydualnym. Trudnością w skutecznym zastosowaniu metody dochodowej wyceny spółki jest konieczność dobrej znajomości sektora, w którym działa, oraz metodologii wyceny. Pojawić się mogą trudności w oszacowaniu kosztu kapitału, stopy zwrotu czy ryzyko przeszacowania. 

Model zdyskontowanych przepływów pieniężnych możesz zastosować do wyceny funkcjonującego przedsiębiorstwa. Ważne jest, aby wyceniana firma generowała dochód i dodatnie przepływy pieniężne oraz miała ugruntowaną pozycję rynkową, pozwalającą na założenie w prognozach dalszego generowania dochodów i przepływów. W przeciwnym wypadku rośnie ryzyko nierzetelnego określenia wartości podmiotu. Wycena przedsiębiorstwa metodą dochodową DCF umożliwi obliczenie wartości fundamentalnej firmy. 

Metoda kapitalizacji zysków

Odmianą metody kapitalizacji dochodów jest metoda kapitalizacji zysków. Prezentuje ona podejście dochodowe wyceny przedsiębiorstw. Opiera się na założeniu, że oczekiwane dochody czy też korzyści ekonomiczne uzyskane w reprezentatywnym, pojedynczym okresie są przeliczane na wartość poprzez podzielenie przez stopę kapitalizacji. Dlatego metoda ta jest nazywana również metodą kapitalizacji bezpośredniej. Może opierać się na:

  • dyskontowaniu sald przepływów pieniężnych przynależnych właścicielom,
  • dyskontowaniu sald przepływów pieniężnych przynależnych wszystkim stronom finansującym przedsiębiorstwo. 

Ważne jest określenie przyszłych dochodów w sposób racjonalny. Zastosowanie takich metod wyliczania wartości przedsiębiorstw, które mają krótki staż rynkowy, musi iść w parze z istnieniem racjonalnych przesłanek, że ma ono zdolność do generowania przyszłych przepływów pieniężnych dla właścicieli.

Metody majątkowe 

Metody majątkowe wyceny opierają się na oszacowaniu wartości poszczególnych składników wchodzących w skład majątku przedsiębiorstwa i jego całego. Nie uwzględniają przy tym możliwych do wypracowania efektów, jakie można osiągnąć w powiązaniu z posiadanymi zasobami, sposobami ich zorganizowania i wykorzystywania. Metody te polegają na oszacowaniu wartości aktywów netto, czyli wartości majątku po pomniejszego go o sumę zobowiązań. Wartość aktywów i pasywów wycenianego przedsiębiorstwa mają tu kluczowe znaczenie. 

Metoda wartości netto aktywów 

Najbardziej popularną metodą wyceny w grupie metod majątkowych jest metoda wartości netto aktywów, inaczej metoda skorygowanych aktywów netto (z j. ang. Adjusted Net Asset). Polega ona na skorygowaniu wartości aktywów, zobowiązań i rezerw na zobowiązania do ich wartości godziwych/ rynkowych. 

Jak obliczyć wartość netto aktywów? Najpierw należy zidentyfikować wszystkie elementy majątku przedsiębiorstwa oraz wysokość zobowiązań. Konieczne jest wymienienie wszystkich elementów, bilansowych i pozabilansowych. 

Dla wszystkich takich składników należy poszukać wyceny rynkowej, w czym pomóc może wykwalifikowany rzeczoznawca majątkowy oraz ewidencja księgowa. W kolejnym kroku należy zsumować wartości poszczególnych składników majątkowych i poszczególnych zobowiązań. Wyceny spółki dokonuje się poprzez odjęcie skorygowanej wartości wszystkich zobowiązań od skorygowanej wartości aktywów firmy. Metodę skorygowanych aktywów netto stosuje się głównie w przypadku dojrzałych przedsiębiorstw, które posiadają istotne składniki materialne. 

Metoda wartości zastępczej

Metoda wartości zastępczej to inaczej metoda odtworzeniowa lub metoda wartości odtworzeniowej (Replacement Value Method, w skrócie RVM). Stanowi alternatywę dla metody skorygowanej wartości aktywów netto. Polega na oszacowaniu kosztów odtworzenia firmy od podstaw, w tym kosztów związanych z:

  • nabyciem aktywów,
  • nabyciem infrastruktury i technologii,
  • pozyskaniem kapitału ludzkiego,
  • pozyskaniem klientów. 

Nie uwzględnia się tu amortyzacji. Przy szacowaniu wartości odtworzeniowej pod uwagę należy brać ceny rynkowe. 

Znajduje ona zastosowanie w szczególności przy wycenie firm z unikalnymi aktywami lub takich, które dysponują specjalistyczną wiedzą. Dobrze sprawdzi się przy wycenie przedsiębiorstw na bardzo wczesnym etapie działalności. Jej wadą jest to, że nie uwzględnia przyszłych zysków czy wartości niematerialnych. 

Metody rynkowe 

W tym przypadku zastosowanie znajdują metody porównawcze i mnożnikowe, które opierają się na dokonywanej aktualnie wycenie spółek bezpośrednio na rynku. Można wykorzystać przy tym metodę porównań wielokrotności lub metodę transakcyjną. 

Metoda porównań wielokrotności

Jedną z metod rynkowych jest metoda porównań wielokrotności nazywana także mnożnikową, w przypadku której wykorzystywane mogą być różne wskaźniki finansowe (mnożniki):

  • zysk operacyjny – mnożnik EBIT,
  • zysk przed opodatkowaniem, odsetkami, amortyzacją – mnożnik EBITDA (Earnings Before Interest Taxes, Depreciation and Amortization),
  • sprzedaż – mnożnik sprzedaży. 

W metodzie wielokrotnej możesz szybko sprawdzić, czy oczekiwana wycena firmy jest realistyczna i stanowi konsensus oczekiwań kupującego i sprzedającego. Wykorzystuje się w jej przypadku ceny aktualnie osiągane przez porównywalne firmy, które są już sprzedane w ostatnim czasie. 

Jeśli wycenia się spółkę metodą wielokrotności EBIT, to bierze się pod uwagę średni zysk netto przed uwzględnieniem odsetek i podatków z kilku ostatnich lat, który mnożysz przez wielokrotność EBIT. Przy mniejszych firmach, o obrotach do 20 mln zł, najczęściej zakres wielokrotności mieści się w przedziale 4-10. Jeśli wynik wynosi wielokrotność 6 lub wyżej, firma jest bardzo atrakcyjna. 

Metoda oceny wartości przedsiębiorstwa, wykorzystująca wskaźnik EBITDA, zakłada ustalenie odpowiednich mnożników odzwierciedlających wartość spółki. Zostaną one ostatecznie użyte do wyceny. Jednym z najczęściej stosowanych finansowych mnożników jest EV/EBITDA. Skrót EBITDA oznacza zysk operacyjny przed odliczeniem odsetek od oprocentowanych zobowiązań, podatków oraz amortyzacji. Wskaźnik ten jest miarą rentowności przedsiębiorstwa i obrazuje zysk generowany przez działalność operacyjną firmy. Uwzględnia przychody pomniejszone o koszty operacyjne, a pomija elementy związane z obsługą zadłużenia, amortyzacją oraz podatkiem. 

Wykorzystanie mnożnika sprzedaży jest zasadne, jeśli spółka ma małe zyski lub ponosi straty. Dzięki tej metodzie wyceny potencjalny nabywca podejmuje większe ryzyko i musi zakładać, że firma rzeczywiście jest w stanie przynieść zyski w przyszłości. Mnożniki sprzedaży są znacznie mniejsze niż mnożnik EBIT – w granicach przeważnie od 0,2 do 2. 

Taka metoda wyceny wykorzystywana jest najczęściej w stosunku do firm, które istnieją na rynku już od dłuższego czasu. W procesie wyliczania wartości przedsiębiorstwa z użyciem metody mnożnikowej duże znaczenie ma wybór odpowiednich firm porównawczych. Powinny one być spółkami niedawno sprzedawanymi, które mają podobny profil do wycenianej firmy i są podobne, jeżeli chodzi o: wielkość, branżę czy rynek działania. 

Metoda transakcyjna

W metodzie transakcyjnej szacowanie wartości przedsiębiorstwa opiera się na wycenie spółek dokonywanej w danym czasie przez rynek. Spółka porównywana jest z innymi, podobnymi, których udziały kupowane są na rynku publicznym lub prywatnym. Punktem odniesienia dla wyceny przedsiębiorstwa są dane o cenach aktualnie płaconych za akcje spółek podobnych, tj. takich, które działają w tej samej branży, czy wytwarzają podobne produkty bądź świadczą zbliżone usługi. 

Zaletą metody transakcyjnej przy wycenie przedsiębiorstwa jest jej obiektywizm, ponieważ bazą są dane rynkowe opierające się na faktycznie przeprowadzanych transakcjach. Problemem są jednak:

  • dość wysoka zmienność cen akcji w krótkich okresach,
  • brak uwzględnienia indywidualnej specyfiki przedsiębiorstwa,
  • trudności z wyborem odpowiedniego mnożnika. 

Czynniki wpływające na wybór modelu wyceny

Ważnym aspektem przy dokonywaniu wyceny firmy jest wybór takiej metody, która w danym przypadku okazuje się najlepsza, tj. przyniesie najbardziej wiarygodne wyniki. Do czynników, które trzeba wziąć pod uwagę, należą:

  • Specyfika branży, w której funkcjonuje spółka – występują znaczące różnice w podejściu do wyceny w różnych sektorach.
  • Faza cyklu życia firmy – czy wycena dotyczy firmy nowej, w fazie start-upu, czy firmy o wieloletnim stażu rynkowy, w fazie dojrzałości. 
  • Cel wyceny – czy wycena ma służyć do podjęcia negocjacji przy fuzji, przejęciu, czy przy sprzedaży firmy, albo też może potrzebujesz jej do celów wewnętrznych?
  • Dostępność danych do wykonania wyceny – jakie informacje są dostępne dla Ciebie od ręki, do jakich możesz dotrzeć?

Specyfika działalności

Przy dokonywaniu wyboru metody wyceny, należy uwzględnić m.in. branżę, model biznesowy, czy przedmiot działalności, tj. ogólną specyfikę funkcjonowania. Niektóre branże, np. usługowa czy handlowa, opierają się na określonym modelu i wykorzystywanych składnikach niematerialnych, które stwarzają trudności w przełożeniu ich na oszacowanie pojedynczej wartości. Dlatego też w ich przypadku najlepiej wybrać do wyceny metodę dochodową, czyli w oparciu o wyniki finansowe. 

Jeśli jednak wyceniana spółka bazuje w swojej działalności na rzeczowych składnikach majątku, np. jest firmą produkcyjną, metoda majątkowa wyceny będzie łatwiejsza do przeprowadzenia i da wiarygodne wyniki. 

Faza cyklu życia firmy

Długość stażu rynkowego ma wpływ na sytuację ekonomiczną i finansową spółki. Trudno będzie przeprowadzić metodę wyceny DCF, jeśli dochody nie istnieją lub są niskie. Założenia metody dochodowej uwzględniają kontynuację działalności wycenianej spółki w dającej się przewidzieć przyszłości. Jeśli spółka dopiero zaczyna funkcjonować, nie można przewidzieć z dużą dozą pewności przepływów finansowych i wykorzystać ich do wyceny. Lepiej przyjąć metodę odtworzeniową. Przy istniejących firmach jest to jednak zwykle jak najbardziej możliwe. 

Ustalenie celu wyceny

Cel wyceny jest trzecim czynnikiem uzasadniającym wybór tej metody szacowania wartości spółki. Jeśli określenie jej wyceny jest potrzebne dla przeprowadzenia transakcji połączenia czy przejęcia, preferowaną metodą jest metoda dochodowa, o ile nie jest uzasadnione jej wykluczenie z innych względów. Dla porównania wycena spółki w związku z planowaną realizacją oferty publicznej na akcje powinna być zrealizowana metodą giełdowych mnożników rynkowych, w oparciu o spółki porównywalne, notowane na rynku giełdowym. 

Dostępność danych

Dostępne dane, które możesz wykorzystać do wyceny przedsiębiorstwa, determinują wybór konkretnego modelu szacowania wartości. Jeśli przyjmujesz metodę majątkową lub DCF, potrzebujesz od wycenianej spółki danych i informacji, które są niezbędne do obliczeń. Jeśli danych nie ma lub są niedostępne, zasadne wydaje się zastosowanie metody porównawczej.

Proces wyceny

Kiedy już określisz cel i metodę wyceny, na podstawie wspominanych czynników, pora na przeprowadzenie kolejnych jej etapów, obejmujących:

  • gromadzenie danych,
  • wykonanie obliczenia,
  • kontrolę otrzymanego wyniku wyceny,
  • przygotowanie raportu z wyceny.

Gromadzenie danych

W celu przeprowadzenie obliczeń i ustalenia wartości przedsiębiorstwa musisz mieć dane, na których możesz się oprzeć. Zbierz i przeanalizuj dane, które mogą Ci się przydać do wyceny spółki m.in.:

  • historyczne wyniki finansowe,
  • działalność operacyjna przedsiębiorstwa,
  • stan aktywów i pasywów,
  • historyczne transakcje udziałami/akcjami wycenianego przedsiębiorstwa,
  • dane z rynku kapitałowego,
  • inne dane i informacje, które są istotne dla procesu wyceny.

Sprawdź dostępność danych, w tym finansowych. Oceń możliwość generowania przyszłych przepływów pieniężnych. Zgromadź też informacje o ogólnych warunkach funkcjonowania sektorów i rynków, na których działa firma. Przydatne będą analiza konkurencji i ogólnej kondycji branży działalności przedsiębiorstwa. Zbierz prognozy przyszłego wzrostu i rentowności firmy, które wymagać będą także znajomości jej działalności i obranej strategii. 

Po skompletowaniu wszystkich niezbędnych danych pora na wykonanie obliczeń według przyjętej metody wyceny. Następnie skontroluj otrzymany wynik, w czym może pomóc niezależny specjalista – biegły rewident. 

Rola biegłego rewidenta

Przy wycenie przedsiębiorstwa przy fuzji, przyjęciu lub sprzedaży może okazać się, że wymagane będzie nawiązanie współpracy z doświadczonymi analitykami czy biegłymi rewidentami, by zapewnić obiektywność wyceny i jej dokładność. Kiedy warto, abyś skorzystał z usług biegłego rewidenta? Rola takiego specjalisty jest trudna do przecenienia w przypadku, gdy konieczne jest określenie m.in. wartości godziwej wkładów niepieniężnych. Z mocy prawa może być ona poddana badaniu przez biegłego rewidenta. 

Taki specjalista może sprawdzić, czy przedstawiona całościowa wycena lub jej elementy są przeprowadzone w sposób prawidłowy i rzetelny oraz odzwierciedlają rzeczywistą wartość danej spółki. Po wycenie musisz jeszcze przygotować raport, który wyjaśni jej metodologię i zaprezentuje wyniki.

Niepewność i ryzyko w wycenie

W wielu przypadkach wycena opiera się na danych prognozowanych, zatem niepewnych. Mogą one wynikać również z dokonanych porównań i szacowań. Dlatego procedura ta nierozerwalnie wiąże się z poniesieniem pewnego ryzyka. W raporcie z wyceny powinieneś uwzględnić czynniki ryzyka i niepewności, które mogą istotnie wpływać na wartość firmy. Można je minimalizować, stosując analizy scenariuszy zdarzeń w przyszłości firmy. Ponadto warto dokonać analizy wrażliwości, która polega na ocenie, jak zmiany poszczególnych założeń mogą wpłynąć na ostateczną wartość przedsiębiorstwa. Na tej podstawie wytypujesz kluczowe czynniki ryzyka oraz ich obszary. 

Najmniejszym ryzykiem obciążona jest przy tym wycena przez zdyskontowane przepływy pieniężne DCF z uwzględnieniem premii za ryzyko. Przypomnijmy, że opiera się ona na prognozowaniu przyszłych przepływów pieniężnych i dyskontowaniu ich na aktualny dzień. W stopie dyskontowej możesz uwzględnić ryzyko, a właściwie premię za nie. Im wyższa niepewność związana z szacowaniem przyszłych przepływów pieniężnych, tym wyższa powinna być przyjmowana do obliczeń premia. 

Alternatywą dla ograniczania ryzyka i niepewności wyceny będzie przyjęcie do niej metody porównawczej z korektą ryzyka. Możesz uwzględnić ryzyko w wycenie poprzez dostosowanie wskaźników w takiej procedurze, np. EV/EBITDA czy P/E. 

Zastosowanie wyceny w praktyce

W praktyce biznesowej możesz w wielu różnych sytuacjach sięgać po wycenę z zastosowaniem różnych metod. Może być wykorzystywana w przypadku:

  • podejmowania negocjacji przy sprzedaży, przejęciu czy fuzji przedsiębiorstwa,
  • podziału wartości spółki pomiędzy akcjonariuszy,
  • planowaniu strategii podatkowej.

Negocjacje przy sprzedaży przedsiębiorstwa

Jednym z przypadków, w którym wykorzystywane są wyniki wyceny przedsiębiorstwa jest ustalenie ceny sprzedaży. Kupujący i sprzedający powinni dojść do porozumienia i wynegocjować odpowiednią cenę. Może ona opierać się na solidnych podstawach wyceny przedsiębiorstwa. 

Podjęcie decyzji o sprzedaży istniejącego przedsiębiorstwa powinno być poprzedzone analizą finansową. Dobrze jest przeprowadzić obiektywną wycenę, aby wiedzieć, ile warta jest spółka. Dopiero wtedy możesz szukać odpowiedniego kupca. Od tego zależy też podejmowanie działań przy negocjacjach z zainteresowanymi podmiotami do zakupu spółki. 

Podział wartości spółki po fuzji

Fuzja spółek polega na połączeniu, które może odbywać się poprzez inkorporację, czyli wchłonięcie jednej spółki przez drugą, albo konsolidację. W obu przypadkach pojawia się potrzeba wyceny firmy wchłanianej, aby móc podzielić jej wartość między akcjonariuszy. Konsekwencją fuzji może być obniżenie kosztów działalności obu spółek i zwiększenie wartości ogólnej nowego podmiotu. 

Przy wymianie udziałów w wyniku fuzji cały majątek spółki przejmowanej przechodzi w drodze sukcesji uniwersalnej na spółkę przejmującą. Akcjonariusze czy też wspólnicy spółki przejmowanej otrzymują udziały lub akcje spółki przejmującej. W zamian za dotychczasowe udziały wspólnicy spółki przejmowanej uzyskują udziały spółki przejmującej. Z uwagi na to, że w trakcie tej procedury trzeba ustalić tzw. parytet wymiany udziałów, czyli stosunek wymiany udziałów spółki przejmowanej na udziały spółki przejmującej, pojawia się potrzeba jej wyceny. 

Planowanie podatkowe

Wycena przedsiębiorstwa może być uzasadniona faktem ustalenia określonych podatków, np. podatku od nieruchomości czy od spadków i darowizn. Wskazanie wartości, np. biurowca należącego do firmy, wpłynie na wysokość podatku płaconego z tytułu posiadanej nieruchomości przez jej właściciela do urzędu skarbowego. 

Studium przypadku

Ciekawym przykładem zastosowania różnych metod wyceny spółki przy okazji połączenia dwóch podmiotów jest przypadek fuzji PKN Orlen i Grupy Lotos z 2022 roku. Zastosowano przy tym wycenę metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych DCF oraz metodę porównawczą. Metoda DCF pozwoliła przy tym ocenić potencjalne korzyści, jakie płynęły z połączenia swoich sił przez te dwa podmioty. Wśród nich był wzrost efektywności działalności operacyjnej czy wypracowanie oszczędności na kosztach funkcjonowania. 

Natomiast metoda porównawcza stosowana w tej fuzji polegała na przeanalizowaniu wskaźników finansowych podobnych spółek, które działały w tej samej branży. Wycena pozwoliła na poznanie wartości rynkowej Orlenu i Lotosu na podstawie wyceny innych firm petrochemicznych. Wyceniający spółki fachowcy uzyskali kompleksowy obraz wartości obu spółek. Stanowiło to podstawę do przeprowadzenia negocjacji ostatecznych warunków dokonania fuzji. 

Część aktywów Lotosu została sprzedana przez Orlen w 2022 roku spółce Saudi Aramco za zaniżoną cenę, na co wskazują kolejne dokonane wyceny Rafinerii Gdańskiej. Spółka Orlen zobowiązana została do sprzedaży m.in. 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej, stacji paliw należących do Lotosu, jego hurtowego biznesu czy logistyki. Za te aktywa Orlen ostatecznie otrzymał około 5 mld zł. Nieco później NIK przeprowadził kontrolę i zlecił wykonanie wyceny sprzedanych aktywów. Szacunkowa średnia wartość zbywanego biznesu Lotosu wynosiła od 6,6 mld zł do 9,9 mld zł w zależności od metodologii wyceny. 

Innym przykładem dwutorowej wyceny jest Zynga Inc. – amerykańskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją gier przeglądarkowych. W 2022 roku zostało ono przejęte przez Take-Two za 12,7 mld USD. Zastosowano dwie główne metody wyceny – DCF i metodę porównawczą. Take Two Interactive oszacowało przyszłe przepływy pieniężne generowane przez Zynga Inc. Przy tym uwzględniło potencjalne zyski, jakie wynikały z efektu synergii uzyskanego przy połączeniu. Metoda ta uwzględniała przyszły wzrost rynku gier mobilnych w przyszłości i możliwość zmniejszenia kosztów działania już po przeprowadzeniu przejęcia. 

Metoda porównawcza dokonywana była przy porównywaniu spółki Zynga do innych firm działających w branży gier mobilnych, jak Electronic Arts. Porównano wskaźniki rynkowe, jak wartość przedsiębiorstwa do EBITDA oraz cenę do zysków (P/E). Pozwoliło to na określenie odpowiedniej premii płaconej za akcje Zynga. Połączenie dwóch różnych podejść umożliwiło dokładniejsze oszacowanie wartości spółki w procesie przejęcia. 

Podsumowanie

W transakcjach M&A, czyli przy fuzjach i przejęciach, podstawowym miernikiem wartości spółki jest wycena metodą porównań wielokrotności, inaczej metodą mnożnikową z zastosowaniem mnożnika EBITDA. Pokazuje ona zyskowność prowadzonej działalności oraz płynność finansową spółki, czyli osiągane lub jedynie potencjalnie możliwe do uzyskania przepływy pieniężne. Mnożnik EBITDA, brany pod uwagę przy wycenie wartości spółki, pozwala na ustalenie jej ceny czy ceny udziałów oraz dostosowanie ich do obiektywnych kryteriów.

W przypadku firm posiadających, np. duże inwestycje, uzasadniony może być wybór metody majątkowej wyceny. Podejście to sprawdzi się w przypadku firm, które oprócz posiadanych inwestycji, mogą nie generować regularnych przepływów pieniężnych. Natomiast metoda dochodowa, zwłaszcza metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych pozwoli na prognozowanie wartości spółki na podstawie różnych scenariuszy. Potrzebuje ona jednak wielu szczegółowych danych, aby zwrócić realny wynik. 

Wybór metody wyceny spółki powinien opierać się na czterech kryteriach: jej celu, dostępności danych, specyfiki działalności firmy oraz całej branży, jak również na fazie cyklu życia przedsiębiorstwa. Ustalenie wartości niesie za sobą wiele konsekwencji. Jeśli jest wysoka, zwiększa siłę przetargową i daje lepszą pozycję w negocjacjach. Ustalenie wyceny może minimalizować ryzyko zbycia firmy po zaniżonej cenie. 

CategoriesOperacyjni Transakcje w Europie i Azji

5 żelaznych zasad dla skutecznej sprzedaży e-commerce

Skuteczne przeprowadzenie sprzedaży e-commerce to zadanie wymagające i niejedni z Was się już o tym przekonali. Do momentu kiedy nie masz pieniędzy na koncie transakcja może się nie wydarzyć. Ilu z Was już witało się z gąską ale na ostatniej prostej coś się wydarzyło? Myślicie, że to akurat Wy mieliście pecha? Nie, to względnie powtarzalna sytuacja wynikająca z błędów w poprzedzających fazach. Sprzedaż e-commerce to proces, ryzyko i mnóstwo składowych i brak powtarzalności. To szczególnie widoczne przy mniejszych transakcjach – takich do 5 mln w wartości sprzedaży. Im lepiej się do niego przygotujesz, tym pewniejszy proces i mniejsze ryzyko. W tym artykule przedstawimy pięć żelaznych zasad, które pomogą Ci skutecznie sprzedać e-commerce, niezależnie od tego, czy decyzja o sprzedaży jest dobrowolna, czy wynika z konieczności.

Ustal swoje prawdziwe intencje

Pierwszą i kluczową zasadą jest bycie szczerym wobec siebie. Przed rozpoczęciem procesu sprzedaży zastanów się, czy naprawdę chcesz sprzedać swój e-commerce, czy jesteś zmuszony podjąć tę decyzję z powodu nierentowności, trendów na rynku lub kwestii osobistych. Prawdziwe zrozumienie swoich intencji wyznaczy odpowiednią strategię sprzedaży, a motywacja do działania będzie silniejsza. Każdy kupujący o to zapyta i masz dwa wyjścia powiedzieć prawdę albo robić z niego idiotę. Wierzymy w to, że kupujący nie robi tego z przypadku i ma swoje przemyślenia i zna branżę lepiej niż Wam się wydaję. Co do zasady bądź szczery natomiast są oczywiście pobudki osobiste o których nie musisz mówić niemniej im bardziej wiarygodna odpowiedź tym większa szansa na sprawny proces. Jak któraś ze stron wyczuje politykę nieszczerość to zaczynamy bawić się w typową politykę a to już każdy robi na swój sposób.

Sprecyzuj, co dokładnie sprzedajesz

Unikaj zamieszania i nieprecyzyjnych danych. Wylistuj wszystkie składowe swojego e-commerce tak, jakbyś tworzył listę zakupów np.:

  • Ruch organiczny – 100 000 zł netto
  • Koszt odtworzeniowy sklepu – 50 000 zł netto
  • Rozpoznawalność marki – 50 000 zł netto
  • Lista artykułów, unikalne opisy (content) – 50 000 zł netto
  • Profile w social media – 50 000 zł netto
  • itd.

Jeżeli rozbijesz to na mniejsze składowe rozmowy są prostsze a tym zyskujesz wiarygodność. Oczywiście tu dalej jest pole to przegięcia z marzeniami co do ceny. Natomiast jak ustalisz listę składowych to w kolejnym kroku ustalasz ile dana składowa może być warta i to da się zrobić realnie albo po koszcie odtworzenia albo po benchmarku rynkowym albo po kosztach podobnych transakcji albo nawet uznaniowo ale realnie. Przy takim podejściu jest szansa, że rozmawiać będziecie o tylko wybranych punktach – tych, gdzie te wartości są najbardziej uznaniowe. Oczywiście im precyzyjniejsza geneza wyceny tym lepiej.

Im dokładniejsze obliczenia i wiarygodna lista składowych tym rozmowy są szybsze i bardziej konkretne. Nic tak nie irytuje w procesie sprzedaży jak kwoty wyssane z palca i przepychanie się dlaczego tak tanio albo tak drogo. Określ wagę i znaczenie każdej z tych składowych oraz oszacuj jej rzeczywistą wartość. Starannie wyważ słabe i mocne strony. Unikaj koloryzowania i naciągania danych, ponieważ inwestorzy poszukują rzetelnych informacji.

Przygotuj grupy potencjalnych kupujących

E-commerce może mieć różne wartości dla różnych inwestorów. Przygotuj różne scenariusze sprzedaży i wyceny dopasowane do wybranych grup potencjalnych kupujących. Nie mierz wszystkich jedną miarą. Ty budujesz strategię sprzedaży i powinieneś w niej uwzględnić różne scenariusze. Nie ma w tym nic złego, że definiując wartoś dla inwestora przedstawisz je różne w zróżnicowanych kwotach np.:

  • Dla inwestora, który chce Twoją markę ale bez magazynu, produktów, know-how i ludzi przedstawisz ofertę na 500 000 zł netto bo tak ułożyłeś pod niego składowe i wartość
  • Dla inwestora, który chce Twój e-commerce przekształcić w zaplecze SEO i jego interesuje ruch z organika oraz ew. parametry techniczne i tu będzie np. cena 150 000 zł netto
  • Dla inwestora, który wchodzi zza granicy i potrzebuje sklep, technologie, kontrakty, magazyn i w sumie fajnie jakby właściciele jeszcze z rok zostali i pilnowali tematu i tu cena będzie np. 800 000 zł netto

Powyższe to normalna strategia sprzedaży i warto tak do niej podejść. Rozstrzał między 150 000 zł netto a 800 000 zł netto Wam może wydawać się kuriozalny, mnie nie dziwi. Są przypadki w których celem jest sprzedaż za godziwą wartość ale co to jest ta godziwa wartość? Rynek nie jest transparentny, rozmowy i kontakty ograniczone a cała transakcja to składowa wielu czynników w tym szczęścia. Wobec czego jeżeli gdzieś we wspomnianych w pierwszym punkcie intencjach pojawia się słowo „muszę sprzedać tak czy siak” to kalkuluj warianty skrajne bo jakie by nie były to one są i lepiej aby były planowane/zarządzane a nie wyszły przypadkiem.

Nie bój się tego różnicowania – to normalne i rozsądne. Dopasuj swoje oferty do różnych motywacji i potrzeb potencjalnych nabywców.

Nie przyspieszaj negocjacji ceny

Warto wprowadzić do negocjacji osobę „trzecią”, która będzie mogła ocenić wartość Twojego e-commerce z perspektywy niezależnego obserwatora. Skonsultuj się z zaufanymi inwestorami, którzy pomogą Ci zweryfikować Twoje oczekiwania co do ceny. Ważne jest, aby nie podchodzić zbyt pochopnie do negocjacji, gdyż rozmówcy mogą wydawać się bardziej zainteresowani niż są w rzeczywistości.

Zawsze zachęcam do tego aby nie przyśpieszać procesu sprzedaży bo to ma krótkie nogi. Oczywiście to nie oznacza, że warto czekać 4 tygodnie na odpowiedź drugiej strony. Często strony takiej transakcji potrafią grać na zwłokę bo coś sprawdzają w tle, szczególnie kiedy transakcja/komunikacja zakrawa o aspekty „polityki”.

Transakcja powinna być dobrze zweryfikowana i jeżeli, któraś ze stron ewidentnie wygląda na taką, która podeszła frywolnie do tematu to żółta lampka i potencjalny problem za chwilę. Wbrew pozorom tu nikt nie jest głupi, nawet jak wydawać się może inaczej.

Kolejna kwestia to relacja. Każda transakcja ma w podłożu aspekt wiarygodności i opinii jaką sobie wypracowaliśmy. Im strony transakcji mniej wiedzą o sobie tym większą uwagę powinny przyłożyć do zbudowania relacji w procesie weryfikacji i rozmów o sprzedaży biznesu. Świat jest mały, a ludzie weryfikują między sobą opinie – nie lekceważmy tego.

W momencie kiedy obie strony czują, że mają dość informacji i stabilną relację zacznijcie finalne rozmowy o cenie. Jak masz wątpliwości czy to już dobry moment, to znaczy że nie masz wątpliwości – odrób lekcje.

Ustal czy warto walczyć o najwyższą cenę

Nie zawsze najwyższa oferta cenowa jest najlepsza. Podczas rozważania ofert, zwróć uwagę na równowagę warunków, cashflow, wiarygodność sprzedającego i intuicje. Skoncentruj się na różnych aspektach transakcji, a nie tylko na samej cenie. Pamiętaj, że rynek e-commerce jest subiektywny i dynamiczny, a więc najważniejsze jest znalezienie najlepszego rozwiązania dla obu stron. Poza tym to są często wielomiesięczne rozmowy i jak napalisz się na największą cenę lekceważąc inne ryzyka, to ten pewniak może Ci uciec. Nikt tutaj na nikogo z reguły nie czeka a biznes toczy się dalej.

Oczywiście łatwo powiedzieć, ale co do zasady tu nic nie jest 0/1 i warto analizować całość aspektów i ryzyk przy wyborze tej wiodącej szansy na sprzedaż.

Podsumowanie

Sprzedaż e-commerce to istotny moment w życiu każdego przedsiębiorcy. Dostosowując się do pięciu żelaznych zasad przedstawionych w tym artykule, zwiększasz szanse na skuteczną i udaną transakcję. Bądź szczery wobec siebie i dokładnie określ, co sprzedajesz. Przygotuj różne scenariusze dla różnych grup potencjalnych kupujących. Nie spieszyć się z negocjacjami i wykorzystaj wsparcie osoby „trzeciej”. Pamiętaj, że cena nie jest jedynym czynnikiem. Dzięki tym krokom, Twoja sprzedaż e-commerce będzie na papierze a nie w marzeniach. Zachowując rzetelność i konsekwencję w podejściu do procesu sprzedaży, zdobędziesz szacunek potencjalnych inwestorów, ugrasz to co realnie możliwe ale też otwierasz sobie nowe ścieżki i możliwości bo nic nie dzieje się bez przyczyny.